Մանկավախության մասին

 

Ես միշտ եղել եմ՝ Դիմա Զիցերի, հոդվածների կողմնակիցը։ Ամեն մի նախադասությանը ես համամիտ եմ։ Սկսենք նրանից, որ երեխաները չպետք է լինեն ծնողների ստրուկները, այլ պետք է ապրեն այն կյանքով որը երազում են նրանք, իհարկե միայն լավ կյանքը, իսկ ծնողները պետք է՝ ոչ թե եչեխաներին սովորեցնեն ապրել իրենց նախընտրած կյանքով, այլ օգնեն հասնել իրենց երազածին։ Չնայած՝ հիմա ծնողներին շատ բարդ է այս ամենը հասկացնելը։ Շատ երեխաներ իրենց՝ ես-ը, չճանաչելով էլ ապրում են, նրանց չակետավոր ծնողների շնորհիվ։ Ծնողները գիտեն թե երեխա բերել, մեծացնելով են ծնող դառնում, երեխա են ունենում՝ արդեն ծնող են։ Սակայն ոչ՛ էլի պնդում եմ ոչ՛, ծնողը միայն դրանով ծնող չի դառնում։ Պետք է ամեն ձև լինի իր երեխայի կողքին, հաշվի նստի նրա որոշումների հետ, ամեն քայլափոխը լսի երեխայի խոսքը, ընդունի նրան իր ամեն ինչով, և վերջապես՝ երեխային իր մասնագիտության մեջ չշփոթեցնի։ Պետք չէ, երեխայի մի բանի համար հալածել նրան, այլ բացատրել է պետք, սովորեցնել։ Շատ ծնողներ՝ ամաչում են իրենց երեխաների կանաչ կամ վարդագույն մազերից, կամ կարմիր շրթներկից, բայց չ՞է, որ ժամանակները փոխվել են, մենք առաջ ենք գնում, դրանք նոռմալ բաներ են։ Ինչո՞ւ են ամաչում այդպիսի ծնողնեը, չի կարելի հարգելիներս, չի կարելի, թույլ տվեք իրենց կյանքը զգան և վաելեն, իհարկե չափի մեջ։ Նրանք հաստատ իրենց չափը չեն անցնի, եթե դուք իրենց երազած որոշ բաներ տաք նրանց։ Ու ևս մեկ բան հիշեք՝ երեխան իր ազատության սահմանից դուրս է գալիս այն ժամանակ, երբ ծնողը ամաչում է հասարակության առաջ իր քայլերի համար ու, որ որոնք ընդհանրապես ամաչելու չեն, երեխան ծնողի այդ քայլերին ավելի վատ է վերաբերվում և դրանք էլ նրան ստիպում են ձգտել ավելիին։  
Հեղինակ:

Բնագիրը

Տորտիլլա կրիան

24 ժ․

«Ես ինքս այդպիսին եմ եղել երեք հարյուր տարի առաջ», — երգում էր, ինչպես հայտնի է, Տորտիլլա կրիան։ Մենք էլ ձայնակցում էինք։

Բայց հետաքրքիր է՝ ո՞րն է այդ «այդպիսին»։ Ի՞նչ նկատի ունենք, երբ հիշատակում ենք երեխայությունը։ Այդպես հե՞շտ է պատասխանել այն հարցին, թե ինչ է կանացիությունը, առնականությունը, ծերությունը։ Եվ անգամ ավելի դժվար հասկացություններ՝ «ֆրանսիականությունը», «ռուսականությունը»։ Իսկ «երեխայությո՞ւնը»։ Այդ երգում խոսվում է վերջինիս մի քանի դրսևորումների մասին․ «Եղիր ուրախ, հանդուգն, աղմկոտ, կռվել է պետք, դե կռվի՛ր, երբեք հանգիստ մի՛ ունեցիր, լացի՛ր ու ծիծաղի՛ր անտեղի․․․»։

Եվ դրա կողքին՝ մեր մեծականը՝ «Առանց պատճառի ծիծաղը հիմարության նշան է», «Ինչ ես կոկորդիլոսի արցունքներ թափում», «Լպիրշություն մի՛ արա», «Հանգստացի՛ր վերջապես» և այսպես՝ շարունակ։ Ինչ լավ ենք կարողանում։ Մի կողմից երգել այսպես ուրախ, կարոտաբաղձ բազմիմաստությամբ, մյուս կողմից՝ ջանասիրաբար բացառել նման մանկական հատկանիշները հենց առաջին իսկ դրսևորման դեպքում։ Ինչո՞ւ։ Ի՞նչն է մեզ վախեցնում։ Ինչո՞ւ ենք մեզ այդպես պահում, ասես մենք, ի տարբերություն Տորտիլլա կրիայի, այդպիսին չենք եղել։ Մոռացե՞լ ենք։ Մեզ դո՞ւրս ենք մղել։

Ի՞նչ է երևում այս հայելու մեջ, որը մենք այդքան հաճախ փորձում ենք քողարկել սև կտորով։ Մեր չիրականացած հույսե՞րը։ Ազատությո՞ւնը, որ մենք ձեռքից բաց ենք թողել։ Ինքնաբուխ հումորի ընդունակությո՞ւնը։ Ընդհանրապես ինքնաբուխությո՞ւնը։

Հնարավորինս շուտ անջատել դա, հնարավորինս շուտ նրանց դարձնել մեզ նման՝ կշռադատող, ճշտապահ, ծանրակշիռ։ Հնարավորինս շուտ ներկայացրել երեխայությունը որպես մի բան, որից հարկավոր է փախչել, իսկ ավելի լավ է՝ ամաչել։

Կատարվածը կարելի է կոչել «մերկ թագավորի սինդրոմ»։ Հիշո՞ւմ եք Անդերսենին։ Հիշո՞ւմ եք երեխային, որ ճշմարտությունն էր ասում։ Գուցե նա՞ է խնդիրը։

Եթե մենք ավելորդ երեխայություն թույլ տանք նրանց, կարող են պատահաբար, ավելի ճիշտ՝ ձեռքի հետ՝ անգամ չնկատելով ասել մեզ ծանր ճշմարտությունը մեր մասին, մեր կյանքի մասին, իրենց՝ մեզ հետ կյանքի մասին։ Իրենց ի՞նչ մեր կարգավիճակը, մեր սովորովի կեցվածքները, մեր պաթոսը, էպոսը, լոգոսը։ Էլ ո՞վ կհամարձակվի այդպիսի անխիղճ ճշմատացիությամբ խոսել մեզ հետ։ Ո՞վ կհամարձակվի շփոթեցնել մեզ այդպես սեփական անմիջականությամբ։ Ո՞ւմ հարցը կարող է մեզ այնպիսի քարանձավներ նետել, որտեղից, վստահ ենք, ելք չկա պարզապես։ Դրանից չէ՞, որ դասատուները հաճախ կախվում են երեխայության անջատիչից՝ միաժամանակ ջանալով դրա փոխարեն միացնել «բոլորըլռենաչքերըդեպիգրատախտակը»։

Հասկանալի է՝ մանկավախության պատմությունը մեզանից չի սկսում։ Դարերի ընթացքում այն սերնդեսերունդ հյուսվել է վախերից, անհարմարությունից, մեծերի անօգնականությունից։ Հյուսել են։ Կտավ՝ թագավորի նոր հագուստի համար։ Ավելի ճիշտ՝ թագավոր-մեծահասակների համար։ Հենց այդ հագուստներով ենք մենք պճնվում, հետն էլ ժամանակ առ ժամանակ միմյանց առաջ գլուխ ենք գովում դրանց ձևվածքով ու արժեքով։ Եվ գաղտագողի չորս կողմը նայելով՝ առաջին իսկ հնարավորության դեպքում հեռանում ենք մանկությունից, թե չէ, Աստված չանի, կլսենք այն բառերը, որոնցից մենք այնքան վախենում ենք։ Դե, դրանք էլի․ «Իսկ թագավորը մերկ է․․․»։

Եվ դուրս է գալիս, որ մանկավախերը ազգակից են շովինիստական կամ ռասիստական դրսևորումներին․ բոլոր այս դեպքերում մարդիկ մերժում կամ թույլ չեն տալիս մյուսներին (կնոջը, ռասային, ազգին և այլն) իրենք իրենց տեսակով լինելու և չեն ընդունում մյուսների իրավունքները։ Միայն մանկականության դեպքում, վախենամ, ամեն ինչ ավելի լուրջ է․ չէ՞ որ երեխան մինչև որոշակի պահը չի կարող պաշտպանել իրեն․ավելին՝ նա սովորույթի համաձայն համարում է, որ մեծերը ճիշտ են, բա ուրիշ ինչպե՞ս։ Եվ ստացվում է, որ նա դառնում է կրկնակի պատանդը ինչպես մեր հանդեպ ունեցած սեփական հավատի, այնպես էլ մեր ծնողական վախերի և բարդույթների։ Եվ նա կարող է մեծանալ՝ այդպես էլ չիմանալով իր՝ ինքը լինելու սեփական իրավունքի գոյության մասին, «ուրախ, հանդուգն, աղմկոտ լինելու» իրավունքի մասին։

Եվ կարող ենք նրան օգնել միայն մի ձևով․ կանգ առնել մի պահ և մտածել։ Մինչև նկատողություն անելը, մինչև նրա երգը ընդհատելը, պարը դադարեցնելը, մռայլեցնելը նրա առանց պատճառի ուրախությունը։ Կանգ առնենք, խորը շունչ քաշենք և զբաղվենք մեզանով։ Կներեք, որ ես նորից նույն բանի մասին եմ խոսում․․․

Հանկարծ մտածեցի, որ ընթերցողը սովորույթի ուժով կարող է փորձել ինձ հակահարված տալ՝ մի դաժան օրինակ բերելով, ասենք՝ «Իսկ եթե մենք գնում ենք փողոցով, և իմ երեխան դուրս է պրծնում ու վազում կարմիր լույսի տակո՞վ»։ Դե ինչ, քննարկենք այս «դժվարին» օրինակը։ Եթե մարդուն վտանգ է սպառնում (ցանկացած մեկի՝ սպիտակամորթի թե սևամորթի, տղամարդու թե կնոջ, երիտասարդի թե հասակավորի), մենք անպայման ջանում ենք նրան պաշտպանել և եթե անհրաժեշտ է, փրկել։ Դրա համար էլ «Կանգնեցնե՞լ երեխային, որ վազում է կարմիր լույսի տակով» հարցն անիմաստ է, չէ՞ որ դուք գիտեք պատասխանը։ Իհարկե կանգնեցնել։ Եվ զգուշացնել վտանգի մասին, բացատրել, թե որոնք են ճանապարհն անցնելու կանոնները, սակայն դրանով հանդերձ հիշել, որ նա երեխա է։ Եվ որ գոյություն ունեցող վտանգի նվազեցնելը մանկականության դրսևորումներից մեկն է։ Դրա համար էլ մենք անպայման, տեղ թողնելով երեխայի ինքնության համար, պետք է օգնենք նրան և պաշտպանենք։ Չէ՞ որ մեզ համար խնդիր չէ, օրինակ, ծերերին օգնելու անհրաժեշտությունը․ մենք անվերապահորեն ընդունում ենք ծերությունը որպես տարիքային դրսևորում։ Եվ չենք ձգտում փոխել մարդուն, այլ միայն ջանում ենք նրա կյանքն ավելի հարմարավետ դարձնել։ Ո՞րն է տարբերությունը։ Դե եկեք երեխաներին էլ հանգիստ մեծանալու հնարավորություն տանք, որ ճանաչեն աշխարհն իրենց բնորոշ ռիթմով ու տեմպով։

Իսկ ի՞նչ ասես այն իրավիճակների մասին, երբ մարդը երգում է փողոցում, թռչկոտում ու վազվզում։ Դուք ամաչում ենք նրա փոխարե՞ն։ Իսկ գուցե ուղղակի ինչ-որ բան ես հիշել, անկախ քեզանից։ Օրինակ՝ ինչպե՞ս էին հենց դրա համար զայրանում քեզ վրա։ Կամ աչքերդ պատահաբար նկատում են անցորդի չխրախուսող հայացքը։ Կամ, որ էլի լինում է, ուղղակի պատկերացրել ես այդպիսի հայացք։

Ոնց էլ պտտվում ես, նորից ստացվում է, որ պատասխանատվությունը մեզ վրա է։ Դա մեր զգացումներն են, մեր հիշողությունները, մեր երևակայությունները։ Ուրեմն՝ խնդիրը մեր մեջ է։

Այն մասին, թե ինչ է կարելի, ինչը՝ ոչ։

Ինչ ենք շարունակ երեխաների մասին խոսում։ Եկեք մի քիչ էլ ծնողների մասին խոսենք։ Մանավանդ որ իմ հարգելի ընթերցողներից ոմանք այդպես ուղղակիորեն այդ մասին հայտարարում են․ «Ի՞նչ եք շարունակ նրանց կողմից հանդես գալիս։ Իսկ մեր մասին ո՞վ պիտի մտածի։ Ծովակալ Իվան Ֆեոդորովիչ Կրուզենշտե՞յնը»։ Իսկապես, եկեք խոսենք ծնողներից։ Մանավանդ որ արգելքների և թույլատվությունների թեման համարյա ամբողջովին «ծնողական» է։ Չէ՞ որ մենք ենք տառապում ու փորձում պարզել, թե ինչն է կարելի, ինչը՝ ոչ, մենք ենք տանջվում հարցերից, թե այս կամ այն մեթոդը խորհուրդ տալիս ով է ճիշտ՝ հարևանուհի՞ն, տատի՞կը, թե՞ խելացի գիրքը․ մենք ինքներս ենք զայրանում մեզ վրա՝ ժամանակ առ ժամանակ դրսևորած ավելորդ խստության կամ հակառակը՝ ժամանկավոր թուլության համար․․․

Իրականում ինչո՞վ ենք մենք առաջնորդվում՝ պատասխանելով այս պարզ հարցին․ «Իսկ պաղպաղակ կարելի՞ է»։ Հասկանալի է, որ պատրաստի պատասխանը ակնհայտ է․ եթե խոսքը նախաճաշից առաջ տրվող պաղպաղակի մասին է, դա մի բան է, իսկ եթե հետո՝ մի այլ բան։ Ա՜խ, այնքան էլ վստահ չեմ։ Հաճախ եմ առիթ ունեցել տեսնելու, թե ծնողներն այդ հասարակ հարցին պատասխանելու համար ինչպես են հաճելի, մեղմ, բացսիրտ մարդուց աչքիս առաջ վերածվում դաստիարակության մեքենայի։ Ինձ թվում է, որ գործընթացը մոտավորապես այսպես է կառուցված․ ահա այսպես անհոգ ապրում էի, ամեն ինչ խաղաղ էր, և հանկարծ ստեղծվում է այնպիսի իրավիճակ, որ ինձնից՝ ծնողիցս, պահանջվում է վայրի մոբիլիզացիա։ Իմ ծնողական պատասխանատվությունը արյան մեջ ադրենալինի նման (կամ հենց նրա հետ) բարձրանում է, և ես կտրուկ գործառույթ եմ ստանում․ ես պետք է որոշեմ։ Մարդկային բազում պարզ ցանկություններ, հասկացություններ, թուլություններ այդ պահին մղվում են երկրորդ պլան։ Լարվածությունն աճում է, գլխումս մի վայրկյանում սլանում են բոլոր «կողմ»-երն ու «դեմ»-երը, ես հայտնվում եմ ամենավայրի սթրեսի մեջ։ Եվ ահա այս ոչ հեշտ իրավիճակում ես պետք է պատասխան տամ։ Շանսը, որ այդ հարցի պատասխանը ճիշտ կլինի, հիսուն-հիսուն է։ Բայց դրանցից ո՞րն է ճիշտը, հետաքրքիր է։

Անկեղծ ասաած՝ ի՞նչ չի կարելի երեխաներին։ Չի՞ կարելի մատները խրել վարդակի մեջ։ Չի՞ կարելի թրջել ոտքերը։ Երկուսնե՞ր ստանալ։ Հայհոյե՞լ։ Քաղցր ուտե՞լ։ Որովհետև․․ Ի՞նչ։ Ի՞նչ է իրականում տեղի ունենում, եթե մարդը թրջում է ոտքերը։ Ոչինչ էլ տեղի չի ունենում։ Կարելի է թրջել ոտքերը։

Հատկապես եթե գիտես, թե ինչպես չորացնես գուլպաները։ Իսկ կարելի՞ է ձմռանը առանց գլխարկի քայլել։ Իհարկե, հատկապես եթե ինքդ հասկանում ես, թե երբ է ցուրտ քեզ համար (մայրիկը չի ասում, այլ դու ես զգում)։ Կարելի՞ է բղավել հասարակական տրանսպորտում։ Այն էլ ինչպե՜ս։ Բայց, կներեք, ինչո՞ւ բղավել։ (Չէ՞ որ կարելի է այս հարցը տալ, շատ հետքաքրիր է)։ Կարելի՞ է ուշ պառկել քնելու։ Իսկ ինչո՞ւ ոչ, եթե ես կարողանում եմ հասկանալ, թե երբ է քնելու ժամանակը։

Ինչպե՞ս մենք՝ ծնողներս, բռնենք այդ պահը, երբ սովորությունները, մոդելները, սեփական մանկությունը, հասարակությունը հրահրում են մեզ հավերժական կախվածության, որ նման է արկոհոլի և թմրանյութի։

Չէ՞ որ ծնողական հերթական թակարդի էությունն այն է, որ կիրառելով «կարելի է- չի կարելի» համակարգը՝ մենք ազատությունից զրկում ենք ոչ թե երեխաներին, այլ մեզ։ Պաղպաղակը է՛լ հանգիստ չես ուտի, հաճույքի համար չես կատաղի, բազմոցին էլ անհոգ չես պառկի։

 

Կյա՞նք, թե՞ դպրոց

 

Ընկեր Արևիկը՝ ճիշտ է։ Նրա կարծիք, իմ կարծիքին էլ է համապատասխանում, քանի որ իրոք ատեստավորումը սխալ մեթոդ է՝ ինչ-որ բան ստուգելու համար։ Ուսուցիչները արդեն իրենց կրթությունը ստացել և դրա դիմաց ստացել են իրենց պետական դիպլոմները։ Մի գուցե պետությանը իրոք միայն հետաքրքրում է՝ ուսուցիչների կրթությունը, այլ ոչ թե նրանց՝ երևակայությունը, վառ պատկերացումները, խաղային ինչ-որ բաների ստեղծումը, երեխաների հետ շփումը և ի վերջո՝ իսկապես մանկավարժ լինելը։ Ուսուցիչը միայն իր կրթությամբ չի կարող մանկավարժ լինել, այդ իսկ պատճառով պետությունը պիտի մտածի ուսուցիչներին ստուգելու այնպիսի ծրագիր, որը միայն չի ներառի նրանց առարկայի իմացությունը։ 

Մենք՝ մեծերս, եկեք մի հայացք գցենք մեր դպրոցական տարիներին։ Դպրոցական տարիների ընթացքում շատ ուսուցիչներ ենք ունեցել, ամենատարբեր մասնագետների հետ ենք շփվել, եղել են իրենց գործի գիտակներ, խիստ-պահանջկոտներ, պարտաճանաչներ և այլն ․․․Այս շարքը կարելի է շարունակել, բայց համաձայնեք, որ հիշողության մեջ են մնացել «ամենահետաքրքիր» դասավանդողները, որոնք տարբերվել են մյուսներից, ունեցել են լայն մտահորիզոն, գիրք-դասագրքից-առաջադրանք-կանոններից բացի մեզ համար այլ աշխարհներ են բացել, ամեն ինչ արել են, որ առավել հետաքրքիր անցնեն դասերը, բռնել են մեր ձեռքից, դուրս բերել դասասենյակից, քայլել մեզ հետ, ամենաանսովոր ու հետաքրքիր նախագծեր են առաջարկել, ճամփորդել են, ապրումակցել, ընկերացել, ապրել մեզ հետ․․․

Ինձ համար դպրոցի լավագույն մոդելը սա է, երբ դպրոցը կտրված չէ կյանքից, կյանքի մի մասն է, կյանքն է։ Ուսուցիչ-դասավանդողն էլ անընդհան զարգացող, ինքնակրթվող, ճամփորդող, նորանոր նախագծեր կազմող, սովորողի համար դասընթացի բացահայտման հետաքրքիր ուղիներ փնտրող անհատն է, ով իր «հայտնագործությունները» դասարան է տանում, փորձում ոգևորել, խրախուսել սովորողին։ Գուցե կա՞ այս ամենին այլընտրանք, հնարավոր է, բայց այն, ինչ այժմ է կատարվում  կրթական համակարգում և այն, ինչ առաջիկայում պետք է լինի, մեղմ ասած, հուսադրող չէ։ Մանրամասնեմ․․․

Արդեն որերորդ ամիսն է ամենատարբեր աղբյուներից ականջիս են հասնում վիրավորված ինքնասիրությամբ ուսուցիչների բողոքն ու հուսահատ ճիչը։ Ինքս որոշեցի ծանոթանալ «Ուսուցիչների կամավոր ատեստավորման, կամավոր ատեստավորման արդյունքով ուսուցչի դրույքաչափի և դրան հատկացվող հավելավճարի տրամադրման, կամավոր ատեստավորման հանձնաժողովի ձևավորման կարգ»-ին և հասկանալ, թե ինչն է այդպես վիրավորում ուսուցիչ-մասնագետներին, ովքեր, բոլորս էլ գիտենք, թե ինչ պայմաններում և ինչ աշխատավարձով են մտնում դպրոց-դասարան։ Կարգն ընթերցելուց հետո հասկացա, որ ամեն ինչ փակուղի է մտել՝ նմանվելով մի շրջապտույտի, որը միշտ նույն տեղն է տանում։ Ավելի մանրամասնեմ։ Ինքս հայոց լեզվի և գրականության ուսուցիչ եմ։ Նախարարությունը, աշխատավարձս բարձրացնելու համար, առաջարկում է թեստավորվել հայոց լեզու առարկայից (իսկ գրականությու՞նը)։ Այսինքն՝ թեստ հանձնել և ստուգել գիտելիքների այն պաշարը, որն ստուգել են և՛ ընդունելության քննության ժամանակ, և՛ համալսարանն ավարտելիս։ Այսինքն՝ այս տարիների ընթացքում, քո ողջ կյանքի ընթացքում քեզ՝ որպես մասնագետի, ընդամենը պետք էր անգիր իմանալ հայոց լեզվի կանոններն ու վերջ։ Եվ այդ կանոնների անթերի իմանցությունը բավարա՞ր է, որ ես կարողանամ «հետաքրքիր լինել» այսօրվա երեխային, կարողանամ դասարան մտնել և դասն այնպես կազմակերպել, որ այսօրվա սովորողը սիրով աշխատի, ցանկանա կարդալ, մասնակցել ամենատարբեր նախագծերի, հետաքրքրվի մայրենիով։ Մայրենի լեզվի քերականական կանոններն անգիր իմանալով՝ կոգևորե՞մ այն երեխային, ով լրիվ այլ պահանջերով, հետաքրքրությամբ, աշխարհայացքով է մտել դպրոց։ Ի՞նչ է՝ այսօրվա սովորողի, վաղվա հասուն քաղաքացու պահանջները միայն լեզվական կանոններն անգիր անե՞լն ու անթերի գրել-կարդա՞լն է։ Մենք այդպիսի՞ քաղաքացի ենք ուզում մեր վաղվա օրվա համար։ Չեմ կարծում։ Չէ՞ որ կրթությունը, հմտությունը, գիտելիքը վաղուց դուրս են եկել գիրք-տետր-մեկ գիրք-մեկ ուսուցիչ տրամաբանությունից։ Մարդը, երեխան ամեն րոպե է զարգանում՝ քայլելով, զրուցելով, ճամփորդելով, ընթերցելով, խաղալով, իսկ մենք որոշել ենք նրան նստեցնել և լեզվական կանոններն անգիր տալ։ Տասներկու տարի անգիր անել տալ այն լեզվական կանոնները, որոնք կարելի է մի քանի ամսում էլ անգիր անել (չէ՞ որ հիմա էլ մի քանի ամսում անգիր են անում մի քանի ուսումնական առարկայի հարցաշար և բարձրագույն ուսումնական հաստատութուն ընդունվում)։ Արդյո՞ք անխղճություն չէ այդ տարիների ընթացքում երեխային զրկել սեփական հետաքրքրություններից, մայրենիի՝ ավելի հետաքրքիր աշխարհներ մուտք գործելուց, երևակայելուց, հորինելուց, բացահայտելուց․․․

Մյուս կողմից՝ այս ամենը շատ վիրավորական է։ Ձեռքդ ունենալով պետական ավարտական վկայական՝ կասկածի տակ է դրվում մասնագիտական իմացությունդ, ասվում՝ պետք է տեստ հանձնես, տեսնենք՝ կարո՞ղ ես, թե՞ ՝ ոչ՝ կասկածի տակ դնելով պետության կողմից հանձնված վկայականը։ Այստեղից կարելի է եզրակացնել, որ այն դիմորդները, ովքեր մեկ կամ մի քանի տարի շարունակ անգիր են անում տեստերը, որպեսզի քննություն տան, կարո՞ղ են ուսուցիչ աշխատել, քանի որ անթերի կհանձնեն հայոց լեզվի թեստը։ Մի՞թե նրանք ավելի լավ ուսուցիչ կլինեն, քան այն մարդիկ, ովքեր աշխատում են իրենց մասնագիտական զարգացման վրա՝ նախագծեր են մշակում, ճամփորդում, ինքնակրթությամբ զբաղվում, անընդհատ աշխատում հետաքրքիր լինել այսօրվա համառ, հետաքրքրասեր, զարգացած սովորողին։ Չեմ կարծում։

Մյուս կողմից՝ ինչո՞ւ է միայն հայոց լեզվի «իմացությունը» ստուգվում, իսկ գրականությու՞նը, որտեղ ամենաշատն է երևում մարդու անհատականությունը, աշխարհայացքը, երևակայությունն ու մտածողությունը։ Հետաքրքիր, կարդացած, անընդհատ ինքնակրթվող մասնագետը գործ չունի՞ դպրոցում։ Մասնագետ, ով իր հմտությունները, հավեսը, իմացությունը կփոխանցի սովորողին, կոգևորի նրան, խորհուրդ կտա, ընկեր կլինի, կքայլի նրա հետ, կճամփորդի, ձեռքը կբռնի։

Ինչո՞ւ է ընթերցանությունը, գրականության իմացությունն այսպես անտեսվում։ Մի կողմից՝ ուզում ենք կարդացած հասարակություն ունենալ, մյուս կողմից՝ կրթական համակարգում անտեսում ենք կարդացած, հետաքրքիր, պրպտող, մտածող ուսուցչին։ Եթե մեր խնդիրը ընթերցասեր ուսուցչի միջոցով ընթերցանության խրախուսումը չէ, ապա ո՞նց ենք ուզում, որ մեր այսօրվա երեխան կարդա։ Եթե նրան դպրոցում ամենահետաքրքիր, իր հետաքրքրությունից բխող գրականություն չի առաջարկվում, երեխան հնարավորություն չունի դպրոցում իր կարդացած գրքի մասին խոսելու-քննարկելու իր ուսուցչի, ընկերների հետ, ուսուցիչն էլ ոգևորված չի մտնում դասարան ու չի պատմում, խոսում  իր «բացահայտած, հայտնաբերած» ժամանակակից գրողի մասին, ո՞նց պետք է երեխան սիրի գրականություն, կարևորի այն, ինքն էլ բացահայտումներ կատարի։ Այս ամենն անհասկանալի է, անլուրջ և մտահոգիչ։

Այսպես, հարգելի՛ վերադասներ,  դուք անում եք այն, ինչ տարիներ շարունակ եք արել՝ կտրել եք կյանքը դպրոցից։ Դպրոցն ու սովորելը համարել եք միայն «մի քանի կանոն անգիր անելը», իսկ կյանքն այնտեղ է՝ դպրոցի պատերից դուրս։ Պարզ է, որ երեխան ընտրելու է կյանքը, որն իրենն է, իր ընտրությունը, իր հետաքրքրությունը, իր աշխարհը։ Դպրոցը մնալու է որպես օտար մի վայր, որտեղ միայն կանոններ են ուսուցանվում։

Դիմում

 

Աշխատանքից ազատվելու դիմում․

ՀՀ քաղաքացի Ջեմմա Զարգարյանից․

Դիմում

Հարգելի՝ Աննա Ավետիսյան խնդրում եմ Ձեզ, իմ դիմումի համաձայն ազատել ինձ դաստիարակի աշխատանքից, անձնական խնդիրների պատճառով։

 

Статистика. 25․05․2022

Reflection paper on film “Green book”

 

New York City bouncer Frank “Tony Lip” Vallelonga is searching for new employment after his nightclub is closed for renovations, eventually landing an interview as a driver for “Doc” Don Shirley, a famed pianist. Their first encounter does not go well, as Tony’s flippant, uncultured behavior clashes with Don’s sophisticated, reserved demeanor. However, Don eventually hires Tony on the strength of others’ word, as he needs someone who can help him stay out of trouble during an eight-week concert tour through the Deep South. They embark with plans to return home on Christmas Eve. Tony is given a copy of the Green Book by Don’s record studio: a guide for black travelers to find safe havens throughout the segregated South. They begin the tour in the Midwest before eventually heading further south. Tony and Don clash over their differences, as Tony feels uncomfortable being asked to act properly, while Don is disgusted by Tony’s habits. Regardless, Tony finds himself impressed with Don’s talent on the piano, and increasingly disgusted by the discriminatory treatment the latter receives by the hosts when he is not on stage. After a bar incident leads to a group of white men threatening Don’s life, Tony rescues him by threatening to pull a gun on them. He instructs Don not to go out without him for the rest of the tour.

Dr Don Shirley is a world-class African-American pianist, who is about to embark on a concert tour in the Deep South in 1962. In need of a driver and protection, Shirley recruits Tony Lip, a tough-talking bouncer from an Italian-American neighbourhood in the Bronx. Despite their differences, the two men soon develop an unexpected bond while confronting racism and danger in an era of segregation.

Everyone in every film chooses their favorite aspect, whether it’s the plot, the cast, or the vibe of the picture. This is, I believe, one of the rare instances where everything was equally remarkable.

The Negro Motorist Green Book usually referred to as just the Green Book was created and published by Victor Hugo Green in New York City from 1936 to 1966.The Green Book was a travel guide that listed the names and addresses of local businesses around the country that allowed Black tourists, vacationers, and business people to use their facilities while on the road. Rooming houses, motels/hotels, restaurants, and other travel-related businesses dominated the area.

Let’s begin with the plot. The main idea of ​​the film was racism, which was demonstrated right from the start when Tony threw glasses in the trash just because they were used by black people. But he wasn’t the only one. Relations between different races were strained during the time. There were injustices discrimination by everyone, especially by the police and the wealthy. We are witnessing one of those cases.

Here, racism is emphasized from a slightly different point of view. Try to recall the scene in the automobile where Tony and Don Shirley were arguing about racism. Tony stated that his situation is more complex. He believes that he grew up in a “blacker” environment than him, that his world is “blacker”. But Don’s words changed Tony’s perception. The truth is, Doc was not accepted by white people, because he was different and was also not welcomed by his own people since he was not like them either. He was very “black” for whites and very “white” for blacks. No one ever accepted him, because he had an unusual vision and unique talent. The sad thing is, there are still people who receive such treatment.

He was not allowed to use ordinary stores or restaurants, he was beaten at every turn, punished for actions he had not even done, his rights were violated, he was resented and insulted. All this demonstrates that discrimination against a person is wrong, it can make him mentally violente. However, rather than focusing on the outside of a person, one should try to get to know his soul.

Tony spent most of his life working in New York clubs and bars, interacting with a variety of people. He was self-confident, he valued himself and his time, was able to solve problems easily, but as we saw, he wasn’t always so decent. It’s noteworthy to see that Doc had a strong influence on Tony. He could have made Tony pick up rabbish and throw it in the trash or pay for something instead of just taking it, demonstrating that dignity should always be respected. He was even able to write lovely letters on his own after a few times of assistance.

There was also the opposite effect ․ Doc realized, thanks to Tony, that he had to always defend his interests and not allow anyone to violate his rights. Everyone should respect the other’s time and abilities. We should do what the heart tells us.
I believe the film has a great deal of meaning and that everyone should see it at least once.
I have selected the most moving quotes from the film below.

“Being Genius Is Not Enough, It Takes Courage To Change People’s Hearts.”

“The World’s Full Of Lonely People Afraid To Make The First Move.”

“You Never Win With Violence. You Only Win When You Maintain Your Dignity.”

Reflection paper on film ”Charlie and the Chocolate Factory”

Charlie and the Chocolate Factory Photo: Charlie and the Chocol...

Charlie Bucket is a kind and loving boy who lives with his family in poverty near the Wonka Factory. The company’s owner, Willy Wonka, has long closed his factory due to problems concerning industrial espionage, and all employees, including Charlie’s Grandpa Joe, lost their jobs. Charlie’s father, meanwhile, has more recently lost his own job at a toothpaste factory, although he does not admit this to Charlie.

One day, Wonka announces a contest in which Golden Tickets have been placed in five random Wonka Bars worldwide, and the winners will receive a full tour of the factory as well as a lifetime supply of chocolate, while one will receive an additional prize at the end of the tour. Wonka’s sales subsequently skyrocket, and the first four tickets are found by the gluttonous Augustus Gloop, the spoiled Veruca Salt, the arrogant Violet Beauregarde, and the ill-tempered Mike Teavee. Charlie tries twice to find a ticket, but both bars come up empty. After overhearing that the final ticket was found in Russia, Charlie finds a $10 bill and purchases a third Wonka Bar. The Russian ticket is revealed to be a forgery just as Charlie discovers the real ticket inside the wrapper. He receives monetary offers for the ticket, but the cashier warns him not to trade it regardless, and Charlie runs back home. At home, Charlie says that he wants to trade it for money for his family’s betterment. After a pep talk from Grandpa George, however, he decides to keep it and brings Grandpa Joe to accompany him on the tour.

Charlie and the other ticket holders are greeted outside the factory by Wonka, who then leads them into the facility. Individual character flaws cause the other four children to give in to temptation, resulting in their elimination from the tour while Wonka’s new employees, the Oompa-Loompas, sing a song of morality after each. Meanwhile, Wonka reminisces on his troubled past and how his dentist father, Wilbur, strictly forbade him from consuming candy due to potential dental risks. After sneaking a piece of candy, Wonka instantly became hooked and ran away from home to follow his dreams. When he returned, however, both his father and their house were gone. After the tour, the four eliminated children leave the factory with an exaggerated characteristic or deformity related to their elimination while Charlie learns that Wonka, now approaching retirement, intended to find a worthy heir. Since Charlie was the “least rotten” of the five, Wonka invites Charlie to come live and work in the factory with him, provided that he leave his family behind. Charlie declines, as his family is the most important thing in his life.

As Charlie and his family live contently, Wonka becomes despondent, causing his company and sales to decline. He eventually turns to Charlie for advice, and he decides to help Wonka reconcile with his estranged father Wilbur. During the reunion, Charlie notices newspaper clippings of Wonka’s success which Wilbur collected, while Wonka realizes the value of family as he and Wilbur finally reconcile. Afterwards, Wonka allows Charlie and his family to move into the factory together.

On the surface, Charlie’s Chocolate Factory’s message appears to be that good children are rewarded and wicked children are punished. Poor parenting, chewing gum, television, spoiling children, overeating, and selfishness are all condemned in Roald Dahl’s original story.

I think the film tries to show the bad character traits of people through exaggeration and fantasy. The children who come to see the factory are all different. Each one represents a different personality trait, such as greed, sloth, gluttony, or pride. I’m sure no one likes these characters, and the reason is that they accurately represent us—humans. Nobody wants to own their weaknesses; instead, they prefer to hide them, blame others, and avoid seeing their own blunders.

In addition to the children, there was a place for Willy Wonka in that row. As we have seen, from a young age he was deprived of family care, warmth, all that forced him to shut himself off from the whole world, not to think about anyone. He was still a tiny child in need of his father’s love, no matter how much time had gone.

Oompa Loompa’s songs are also full of morality; the meaning of their words is plain, and the melodies are more centered on their personalities than their names and fate.

A few training points can be gathered from this film.

First- dreaming is crucial. Charlie continually fantasizes about a better life, which is nearly hard to achieve. He was dreaming and believing in what he was dreaming about. In some areas, having a good imagination is necessary.
It inspired him to buy Wonka chocolate, hoping that one day he would be able to visit the incredible factory. Wonka repeatedly says that “there is no life compared to pure imagination.” Despite her eccentricities, Wonka advises people to keep hope alive by using their imagination.

Wealth has nothing to do with honesty.
Charlie lives in a world where he is required to work in order to survive. Each of the kids has more than Charlie, but they act selfishly, rudely, and condescendingly. Many people believe that having money allows you to take shortcuts, but it is always better to do the right thing.

Children learn from their parents.
We observe how parents continue to value and even encourage negative behavior throughout the film.
Augustus, like his parents, is a voracious eater. Violet has learned everything from her parents and does not want to be any of them. Mike is a disrespectful child who can’t get away from the television because his parents allow him to.

Using literature — an introduction

 

The purpose of this article is to provide some guidance through the wealth of available materials and support, to provide a platform for sharing ideas and experiences and to explore some areas that are at the cutting edge of what is, for many teachers, the most powerful instrument in their school bag: literature as a tool for language learning.

Click on the headings below to find out more about available materials and support for teachers in each area.

Audio and text Film and video
Text and activity Manga

 

Literature in ELT
The use of literature in the ELT classroom is enjoying a revival for a number of reasons. Having formed part of traditional language teaching approaches, literature became less popular when language teaching and learning started to focus on the functional use of language. However, the role of literature in the ELT classroom has been re-assessed and many now view literary texts as providing rich linguistic input, effective stimuli for students to express themselves in other languages and a potential source of learner motivation. On this site you can find a range of literary texts and supporting classroom materials, on the BritLit pages.

What do we mean by literature?
John McRae (1994) distinguishes between literature with a capital L — the classical texts e.g. Shakespeare, Dickens — and literature with a small l, which refers to popular fiction, fables and song lyrics. The literature used in ELT classrooms today is no longer restricted to canonical texts from certain countries e.g. UK, USA, but includes the work of writers from a diverse range of countries and cultures using different forms of English.

Literary texts can be studied in their original forms or in simplified or abridged versions. An increasing number of stories in English are written specifically for learners of other languages. The types of literary texts that can be studied inside and outside the ELT classroom include:

1 Short stories
2 Poems
3 Novels
4 Plays
5 Song Lyrics

Why use literature in the ELT classroom?
Literary texts provide opportunities for multi-sensorial classroom experiences and can appeal to learners with different learning styles. Texts can be supplemented by audio-texts, music CDs, film clips, podcasts, all of which enhance even further the richness of the sensory input that students receive.

Literary texts offer a rich source of linguistic input and can help learners to practise the four skills — speaking, listening, reading and writing — in addition to exemplifying grammatical structures and presenting new vocabulary.

Literature can help learners to develop their understanding of other cultures, awareness of ‘difference’ and to develop tolerance and understanding. At the same time literary texts can deal with universal themes such as love, war and loss that are not always covered in the sanitised world of course books.

Literary texts are representational rather than referential (McRae, 1994). Referential language communicates at only one level and tends to be informational. The representational language of literary texts involves the learners and engages their emotions, as well as their cognitive faculties. Literary works help learners to use their imagination, enhance their empathy for others and lead them to develop their own creativity. They also give students the chance to learn about literary devices that occur in other genres e.g. advertising.

Literature lessons can lead to public displays of student output through posters of student creations e.g. poems, stories or through performances of plays. So for a variety of linguistic, cultural and personal growth reasons, literary texts can be more motivating than the referential ones often used in classrooms.

What are some of the challenges to be faced when using literature in the classroom?
Literary texts can present teachers and learners with a number of difficulties including:

  • text selection — texts need to be chosen that have relevance and interest to learners.
    linguistic difficulty — texts need to be appropriate to the level of the students’ comprehension.
  • length — shorter texts may be easier to use within the class time available, but longer texts provide more contextual details, and development of character and plot.
  • cultural difficulty — texts should not be so culturally dense that outsiders feel excluded from understanding essential meaning.
  • cultural appropriacy — learners should not be offended by textual content.

Duff and Maley (2007) stress that teachers can cope with many of the challenges that literary texts present, if they ask a series of questions to assess the suitability of texts for any particular group of learners:

  • Is the subject matter likely to interest this group?
  • Is the language level appropriate?
  • Is it the right length for the time available?
  • Does it require much cultural or literary background knowledge?
  • Is it culturally offensive in any way?
  • Can it be easily exploited for language learning purposes?

Duff and Maley (2007) also emphasise the importance of varying task difficulty as well as text difficulty:

  • Level 1 Simple text + low level task
  • Level 2 Simple text + more demanding task
  • Level 3 Difficult text + low level task
  • Level 4 Difficult text + more demanding task


How can literary texts be used?
Teachers can exploit literary texts in a large number of ways in the classroom. Classroom work with literary works may involve pre-reading tasks, interactive work on the text and follow up activities.

Pulverness (2003) provides some useful advice: Maximise pre-reading support.

Teachers can introduce the topic or theme of the text, pre-teach essential vocabulary items and use prediction tasks to arouse the interest and curiosity of students.

  • Minimise the extent to which the teacher disturbs students’ reading.
  • Draw attention to stylistic peculiarity.
  • Help students to appreciate the ways that writers use language to achieve particular effects.
  • Provide frameworks for creative response.
  • Invite learners to step into the shoes of the writer or invite them to modify, extend or add to a text.

In the rest of this section you will find ways in which you can develop your ability to use literature in the ELT classroom through reading articles and books, attending workshops and courses, visiting websites, and joining Special Interest Groups and discussion forums.

References
Duff, A & Maley, A (2007) Literature (Resource Books for Teachers), Oxford University Press.
Maley, A (2001) ‘Literature in the language classroom’ in The Cambridge Guide to Teaching ESOL, Cambridge University Press.
McRae, J (1994) Literature with a small ‘l’, Macmillan Education.
Pulverness, A ( 2003) ‘Literature’ in English Teaching Professional, October, Issue 29, Modern English Publishing

 1154  79  5  145  11.2K  39

Researc

 

Այս հոդվածի նպատակն է որոշակի ուղեցույց տրամադրել հասանելի նյութերի և աջակցության առատության միջոցով, հարթակ տրամադրել գաղափարների և փորձի փոխանակման համար և ուսումնասիրել որոշ ոլորտներ, որոնք շատ ուսուցիչների համար ամենաուժեղն են: գործիք դպրոցական պայուսակում՝ գրականությունը՝ որպես լեզու սովորելու գործիք:

Կտտացրեք ստորև նշված վերնագրերին` յուրաքանչյուր ոլորտում առկա նյութերի և ուսուցիչների աջակցության մասին ավելին իմանալու համար:

Աուդիո և տեքստ Ֆիլմ և տեսանյութ
Տեքստ և գործունեություն Մանգա

 

Գրականությունը ELT-ում Գրականության
օգտագործումը ELT դասարանում վերածնունդ է վայելում մի շարք պատճառներով: Լեզվի դասավանդման ավանդական մոտեցումների մաս կազմելով՝ գրականությունը դարձավ ավելի քիչ տարածված, երբ լեզվի ուսուցումն ու ուսուցումը սկսեցին կենտրոնանալ լեզվի ֆունկցիոնալ օգտագործման վրա: Այնուամենայնիվ, գրականության դերը ELT դասարանում վերագնահատվել է, և շատերն այժմ գրական տեքստերը համարում են հարուստ լեզվական ներդրում, արդյունավետ խթաններ ուսանողների համար՝ արտահայտվելու այլ լեզուներով և սովորողների մոտիվացիայի հնարավոր աղբյուր: Այս կայքում դուք կարող եք գտնել մի շարք գրական տեքստեր և օժանդակ դասասենյակային նյութեր, BritLit էջերում:

Ի՞նչ ենք հասկանում գրականություն ասելով:
Ջոն Մաքրեյը (1994) տարբերում է մեծատառ L-ով գրականությունը՝ դասական տեքստերը, օրինակ՝ Շեքսպիր, Դիքենս, և փոքր լ-ով գրականություն, որը վերաբերում է հանրաճանաչ գեղարվեստական ​​գրականությանը, առակներին և երգերի տեքստերին: Այսօր ELT դասասենյակներում օգտագործվող գրականությունն այլևս չի սահմանափակվում որոշ երկրների կանոնական տեքստերով, օրինակ՝ Մեծ Բրիտանիայից, ԱՄՆ-ից, այլ ներառում է տարբեր երկրների և մշակույթների գրողների աշխատանքը՝ օգտագործելով անգլերենի տարբեր ձևեր:

Գրական տեքստերը կարող են ուսումնասիրվել իրենց սկզբնական ձևերով կամ պարզեցված կամ կրճատված տարբերակներով։ Անգլերենով ավելի ու ավելի շատ պատմություններ են գրվում հատուկ այլ լեզու սովորողների համար: Գրական տեքստերի տեսակները, որոնք կարելի է ուսումնասիրել ELT դասարանի ներսում և դրսում, ներառում են.

1 Պատմվածքներ
2 Բանաստեղծություններ
3 Վեպ
4 պիես
5 Երգի բառեր

Ինչու՞ օգտագործել գրականությունը ELT դասարանում:
Գրական տեքստերը հնարավորություն են տալիս բազմազգայական դասարանային փորձառությունների համար և կարող են գրավել տարբեր ուսուցման ոճեր ունեցող սովորողներին: Տեքստերը կարող են համալրվել աուդիո-տեքստերով, երաժշտական ​​ձայնասկավառակներով, ֆիլմերի հոլովակներով, փոդքասթներով, որոնք բոլորն էլ ավելի են մեծացնում ուսանողների ստացած զգայական ներածության հարստությունը:

Գրական տեքստերն առաջարկում են լեզվական ներդրման հարուստ աղբյուր և կարող են օգնել սովորողներին կիրառել չորս հմտություններ՝ խոսել, լսել, կարդալ և գրել, ի լրումն քերականական կառուցվածքների օրինակելի և նոր բառապաշար ներկայացնելու:

Գրականությունը կարող է օգնել սովորողներին զարգացնել այլ մշակույթների իրենց ըմբռնումը, «տարբերությունների» գիտակցումը և զարգացնել հանդուրժողականությունն ու ըմբռնումը: Միևնույն ժամանակ գրական տեքստերը կարող են առնչվել այնպիսի համընդհանուր թեմաների, ինչպիսիք են սերը, պատերազմը և կորուստը, որոնք միշտ չէ, որ լուսաբանվում են ախտահանված աշխարհում, իհարկե, գրքերում:

Գրական տեքստերը ավելի շուտ ներկայացուցչական են, քան հղումային (McRae, 1994): Հղման լեզուն հաղորդակցվում է միայն մեկ մակարդակով և հակված է տեղեկատվական լինելուն: Գրական տեքստերի ներկայացուցչական լեզուն ներառում է սովորողներին և ներգրավում նրանց հույզերը, ինչպես նաև նրանց ճանաչողական ունակությունները: Գրական ստեղծագործությունները սովորողներին օգնում են օգտագործել իրենց երևակայությունը, բարձրացնել իրենց կարեկցանքը ուրիշների հանդեպ և առաջնորդել նրանց զարգացնելու սեփական ստեղծագործական ունակությունները: Նրանք նաև հնարավորություն են տալիս ուսանողներին սովորել գրական սարքերի մասին, որոնք առկա են այլ ժանրերում, օրինակ՝ գովազդում:

Գրականության դասերը կարող են հանգեցնել ուսանողական ստեղծագործությունների հրապարակային ցուցադրմանը ուսանողական ստեղծագործությունների պաստառների միջոցով, օրինակ՝ բանաստեղծություններ, պատմվածքներ կամ պիեսների բեմադրությունների միջոցով: Այսպիսով, լեզվական, մշակութային և անձնական աճի տարբեր պատճառներով գրական տեքստերը կարող են ավելի մոտիվացնող լինել, քան դասասենյակներում հաճախ օգտագործվող հղումները:

Որո՞նք են մի քանի մարտահրավերներ, որոնց պետք է հանդիպել դասարանում գրականություն օգտագործելիս:
Գրական տեքստերը ուսուցիչներին և սովորողներին կարող են ներկայացնել մի շարք դժվարություններ, այդ թվում՝

  • տեքստի ընտրություն. անհրաժեշտ է ընտրել տեքստեր, որոնք արդիական և հետաքրքրություն ունեն սովորողների համար:
    լեզվական դժվարություն. տեքստերը պետք է համապատասխանեն ուսանողների ըմբռնման մակարդակին:
  • երկարություն. ավելի կարճ տեքստերը կարող են ավելի հեշտ օգտագործել դասաժամերի ընթացքում, բայց ավելի երկար տեքստերը ապահովում են ավելի շատ համատեքստային մանրամասներ և կերպարի և սյուժեի զարգացում:
  • մշակութային դժվարություն. տեքստերը չպետք է մշակութային առումով այնքան խիտ լինեն, որ կողմնակի մարդիկ իրենց զերծ մնան էական նշանակությունը հասկանալուց:
  • մշակութային համապատասխանություն. սովորողները չպետք է վիրավորվեն տեքստային բովանդակությունից:

Դաֆը և Մեյլին (2007) շեշտում են, որ ուսուցիչները կարող են հաղթահարել գրական տեքստերի բազմաթիվ մարտահրավերները, եթե նրանք մի շարք հարցեր տան՝ գնահատելու տեքստերի համապատասխանությունը սովորողների որևէ որոշակի խմբի համար.

  • Արդյո՞ք թեման կհետաքրքրի այս խմբին:
  • Արդյո՞ք լեզվի մակարդակը համապատասխան է:
  • Արդյո՞ք դա ճիշտ երկարություն է հասանելի ժամանակի համար:
  • Արդյո՞ք դա պահանջում է մշակութային կամ գրական մեծ գիտելիքներ:
  • Արդյո՞ք դա որևէ կերպ վիրավորական է մշակութային առումով:
  • Կարո՞ղ է այն հեշտությամբ օգտագործվել լեզվի ուսուցման նպատակով:

Դաֆը և Մեյլին (2007) նույնպես ընդգծում են առաջադրանքի տարբեր դժվարությունների, ինչպես նաև տեքստի դժվարության կարևորությունը.

  • Մակարդակ 1 Պարզ տեքստ + ցածր մակարդակի առաջադրանք
  • Մակարդակ 2 Պարզ տեքստ + ավելի պահանջկոտ առաջադրանք
  • Մակարդակ 3 Դժվար տեքստ + ցածր մակարդակի առաջադրանք
  • Մակարդակ 4 Դժվար տեքստ + ավելի պահանջկոտ առաջադրանք


Ինչպե՞ս կարելի է օգտագործել գրական տեքստերը:
Ուսուցիչները կարող են դասարանում օգտագործել գրական տեքստերը մեծ թվով ձևերով: Գրական ստեղծագործությունների հետ դասարանային աշխատանքը կարող է ներառել նախաքննական առաջադրանքներ, տեքստի վրա ինտերակտիվ աշխատանք և հետագա գործողություններ:

Pulverness (2003) տալիս է մի քանի օգտակար խորհուրդ.

Ուսուցիչները կարող են ներկայացնել տեքստի թեման կամ թեման, նախապես դասավանդել բառապաշարի հիմնական կետերը և օգտագործել գուշակության առաջադրանքներ՝ ուսանողների հետաքրքրությունն ու հետաքրքրասիրությունը առաջացնելու համար:

  • Նվազագույնի հասցրեք ուսուցչի կողմից աշակերտների ընթերցանությունը խանգարելու չափը:
  • Ուշադրություն հրավիրեք ոճական յուրահատկության վրա.
  • Օգնեք ուսանողներին գնահատել այն ուղիները, որոնցով գրողները օգտագործում են լեզուն որոշակի ազդեցություններ ձեռք բերելու համար:
  • Ստեղծագործական արձագանքի շրջանակներ տրամադրեք:
  • Հրավիրեք սովորողներին մտնել գրողի տեղը կամ հրավիրեք նրանց փոփոխել, ընդլայնել կամ ավելացնել տեքստը:

Այս բաժնի մնացած հատվածում դուք կգտնեք ուղիներ, որոնցով կարող եք զարգացնել գրականություն օգտագործելու ձեր կարողությունը ELT դասարանում՝ կարդալով հոդվածներ և գրքեր, հաճախելով սեմինարներ և դասընթացներ, այցելելով կայքեր և միանալով Հատուկ հետաքրքրությունների խմբերին և քննարկումների ֆորումներին:

Հղումներ
Duff, A & Maley, A (2007) Literature (Resource Books for Teachers), Oxford University Press.
Maley, A (2001) «Գրականությունը լեզվի դասարանում» «The Cambridge Guide to Teaching ESOL», Քեմբրիջի համալսարանի հրատարակություն:
McRae, J (1994) Գրականություն փոքր «լ»-ով, Macmillan Կրթություն.
Pulverness, A (2003) «Գրականություն» անգլերենի ուսուցման մասնագիտական, հոկտեմբեր, թողարկում 29, ժամանակակից անգլերեն հրատարակություն

Անվան նշանակություն

 

Ջեմմա- իմ անունը տատիկիս անունն է։ Ջեմմա անունը գերմանական անուն է, որը թարգմանությամբ նշանակում է՝ թանկագին քար, գանձ։ Ես իմ անունը չէի սիրում, թարգամնությունը իմանալուց առաջ․իսկ հետո հասկացա, որ իմ անունը ինձ արժանի է և էլ չեմ ուզում փոխել։

Անունների հետ կապված մանրամասն կարող էք ծանոթանալ՝ հղումը բացելով։

Առաջատար անուններն են՝ ըստ հերթականության, որոնք Հայաստանում ամենաշատն են օգտագործվում։

Դավիթ

Նարեկ

Նարե

Մոնթե

Մարիա

Տիգրան

Արեգ

Հայկ

Արփի

Մարկ

Մանե

Միքայել

Անգելինա

Մարի

Եվա

Ալեքս

Մարիամ

Արեն

Արմեն

Ռոբերտ

Անահիտ

Դանիել

Գոռ

Արթուր

Արամ

Լեո

Սոֆի

Հովհաննես

Սամվել

Աննա

Սովորեցրու քեզ մտածել: Էդվարդ դը Բոնո

 

Կրճատել կարևոր հատվածները՝ դուրս գրելով։

Մտածողության մի քանի հիմնական գործընթացներ

 Նախքան մտածողության 5 փուլերին անցնելը՝ կարևոր է պատկերացում ունենալ մտածողության որոշ հիմնական գործընթացների մասին: Այս գործընթացները տեղի են ունենում ամեն փուլում, այդ պատճառով տեղին է ներկայացնել այստեղ:

 Հիմնական գործընթացներն են՝

  • ընդհանուրից մասնավորը գնալը
  • նախագծումը
  • ուշադրության ուղղորդումը
  • ճանաչումը
  • շարժումը։

Ընդհանուրից դեպի մասնավորը գնալը

Պատկերացրեք երկու բազեների: Նրանցից մեկը գերազանց տեսողություն ունի, մյուսը կարճատես է: Նրանք երկուսն էլ սովորաբար սնվում են գորտերով, մկներով, մողեսներով: Լավ տեսողությամբ բազեն բարձրությունից տեսնում է գորտին, ցած է նետվում և ուտում: Քանի որ նա ունի գերազանց տեսողություն, կարող է սնվել միայն գորտերով և մոռանալ մկների և մողեսների մասին: Մինչդեռ վատ տեսողությամբ բազեն դա անել չի կարողանում: Նա պետք է ստեղծի բոլոր շարժվող իրերի ընդհնուր հասկացությունը: Տեսնելով մի փոքր բան, որ շաչժվում է՝ բազեն ցած է նետվում: Երբեմն նա գորտ է բռնում, երբեմն՝ մուկ, մողես, իսկ ժամանակ առ ժամանակ էլ՝ երեխայի կոշիկ:

Մարդկանց մեծ մասը առանց վարանելու կասի, որ լավ տեսողությամբ բազեն ավելի լավն է, սակայն նրանք ինչ-որ չափով սխալվում են: Եթե գորտերը վերանան, առաջին բազեն նույնպես կմեռնի, իսկ երկրորդին կհաջողվի կենդանի մնալ: Սա բացատրվում է երկրորդ բազեի հարմարվողականությամբ: Այս ճկունությունը առաջացել է ընդհանուր, անորոշ «փոքր շարժվող առարկաների» հասկացություններ կառուցելու շնորհիվ:

Էլեկտրոնիկա ուսումնասիրող սովորողներին առաջարկվել է ավարտել մի հեշտ սխեմա: Ուսանողների 97%-ը բողոքում է, որ բավականաչափ մետաղալար չունի միացումները ավարտելու համար: Միայն 3% -ին է հաջողվում ավարտել միացումը: 97% -ը պահանջում էր մետաղալար և մետաղալար չունենալու պատճառով չկարղացավ ավարտել առաջադրանքը: 3% -ը միակցիչի մասին ուներ ընդհանուր, լայն և աղոտ պատկերացում: Քանի որ մետաղալար չկար ձեռքի տակ, նրանք գտան այլ միակցիչ: Օգտագործեցին պտուտակահանը առաջադրանքը ավարտելու համար:

Մտածողության մեջ մեզ սովորաբար ստիպում են լինել ճշգրիտ: Միայն այս տարածքում է, որ խրախուսվում է լայն ու աղոտ մտածելը: Իհարկե, դուք պետք է ճիշտ ուղղությամբ մտածեք: Օրինակ՝ եթե պետք է ինչ-որ բան կպցնել պատին, դուք չպետք է մտածեք, թե ինչպես ձվածեղ անեք:

Նախագծում

Պատկերացրեք՝ ձեր մտքում ունեք տեսագրիչ, դուք սեղմում եք կոճակը և ձեր մտքում տեսնում շարժվող պատկերների էկրանը:

  • Նախագծումը մտքում առաջ շարժվող ինչ-որ բան է․
  • նախագծումը երևակայելն է․
  •  նախագծումը պատկերացնելն է։

Մենք կարողանում ենք տեսնել աշխարհում մեզ շրջապատող բազմաթիվ իրեր: Նախագծումը թափանցելն է մեր  մտքի մեջ և տեսնելն է այդ իրերը այնտեղ: Մի մեքենա մի կողմից սպիտակ է ներկված, իսկ մյուս կողմից՝ սև: Պատկերացնենք՝ ինչ տեղի կունենա, եթե այս մեքենան պատահարի մեջ ընկնի: Մենք մեր մտքում դատարանում պատկերացնում ենք մարդկանց, որոնք իրար հակադիր բաներ են ասում: Մեկը պնդում է, որ մեքենան սպիտակ էր, մյուսը ՝ սև: Հումորը մեծ մասամբ հիմնված է երևակայության վրա: Մենք պատկերացնում ենք տեսարանը:

Այն, ինչ դուք նախագծում ենք ձեր մտքում, ոչ միշտ է ճիշտ: Դուք կարող եք բաց թողնել ինչ-որ կարևոր մի բան: Հնարավոր է՝ թեմայի վերաբերյալ ունենաք անբավարար գիտելիք և փորձ: Դուք ձեր նախագծերում չպետք է լինեք ինքնահավան և դոգմատիկ: Պատրաստ եղեք ընդունելու, որ դրանք կարող են լինել սխալ և սահմանափակ:

Ուշադրության ուղղորդում

Մի հետազոտող վերադառնում է նոր հայտնաբերված կղզու արշավից: Նա զեկուցում է մի ծխացող հրաբուխի և մի թռչունի մասին, որ չի կարողանում թռչել: Բայց էլ ի՞նչ կար այնտեղ: Հետազոտողը ասում է, որ սրանք այն երկու բաներն են, որ գրավեցին իր ուշադրությունը: Դա այնքան էլ լավ չէ: Այսպիսով՝ հետազոտողին հետ են ուղարկում՝ տալով հստակ ցուցումներ՝ կիրառելով ուշադրությունը կենտրոնացնող մի պարզ կաղապար:

-Նայիր հյուսիս և նշիր, թե ինչ ես տեսնում: Նայիր արևելք և նշիր, թե ինչ ես տեսնում: Հետո նայիր հարավ և նշիր, թե ինչ ես տեսնում: Նայիր արևմուտք և նշիր, թե ինչ ես տեսնում: Այժմ վերադարձիր և մեզ տուր քո գրառումները:

Հյուսիս-հարավ-արևելք-արևմուտք հրահանգները ապահովեցին շատ պարզ կաղապար ուշադրությունը կենտրոնացնելու համար: Մեր ուշադրությունը անցնում է երեք ուղղություններով․

  1. դեպի այն, ինչը գրավում է մեր հետաքրքրությունները կամ հուզական ներգրավվածությունը այդ պահին․
  2. փորձի և փորձառության ընթացքում սովորություն դարձած կետերին
  3. քիչ թե շատ պատահական շեղում մեկ թեմայից մյուսին։

 Համեմատությունը ուշադրության ուղղորդման մեկ այլ հիմնարար ցուցում է:

Ուշադրության ուղղորդման մեկ այլ ձև էլ իրավիճակի ինչ-որ կողմի վրա ուշադրության կենտրոնացման պահանջն է:

Ճանաչում և համապատասխանեցում
Մանկական խաղալիքներից ամենատարածվածներից մեկում երեխային առաջարկում են հնարավոր տարբեր ձևերի ֆիգուրները տեղավորել համապատասխան անցքերի մեջ: Շատերը համընկնում են, որոշները՝ ոչ:

Ուղեղը, հիմնվելով փորձի վրա, ձևավորում է կաղապարներ:

Ճանաչողության գործընթացում կա մի տեսակ «կրճատում»: Սա նշանակում է, որ մենք ընտրել ենք համապատասխան կաղապար, և պետք չէ ընկնել այլ փնտրտուքների մեջ:
Կարծրատիպերի կիրառումը ճանաչողական գործընթացի մի ձև է, որը երբեմն ավելի վնասակար է, քան օգտակար:

Շարժում և այլընտրանք
Շարժումը պարզապես նշանակում է, թե ինչպես եք առաջ շարժվում այն դիրքից, որտեղ դուք այժմ գտնվում եք:
Շարժում ենք անվանում ցանկացած առաջընթաց որևէ դիրքից, գաղափարից:
Շարժումը կարող է ներառել նաև ձգտումներ ու երևակայություններ, որտեղ գաղափարները պարզապես հաջորդում են իրար:
Այլընտրանքների շարքը թույլ է տալիս համեմատելու, գնահատելու և ամենալավ տարբերակը ընտրելու:
Շարժումը կարող է ուղղորդվել հրահանգով կամ էլ ուշադրությունը կետրոնացնելու պահանջով: Մենք կարող ենք մեր ուշադրությունը կետրոնացնել նույն դասի այլ անդամների վրա:
Կարող ենք ասել, որ մտածողության ամբողջ գործընթացը փորձ է սկսելու շարժումը ցանկալի ուղղությամբ՝ դրա համար օգտագործելով տարբեր միջոցներ:

Ամուսնության ու ամուսնալուծության իրավունք

 

Որպես ամուսնության հասակ սահմանված է 18 տարին, բացառության դեպքում 17 տարին լրացած անչափահաս անձի ամուսնությունը թույլ է տրվում նրա կամքով և միայն դատարանի համաձայնությամբ, այնպիսի հարգալից պատճառով, որն է ՝ երեխաի ծնունդը։ Անչափահաս անձի ամուսնությունը համարվում է բռնություն ՝ քրեական հետապնդման հիման վրա։ Ամուսնացող զույգի նախապես համաձայնությունը (նշանդրեքը) չի առաջացնում հետագա ամուսնության պարտավորություն: Նշանդրեքի հետ կապված նվերները չամուսնանալու դեպքում վերադարձվում է կողմերին: Նշանդրեքը չի համարվում դատական կարգով բռնի ուժով ամուսնացնելու հիմք:

Ամուսնությունը չի թույլատրվում `

1. Այն անձանց միջև, եթե նրանցից որևէ մեկը ամուսնացած է ուրիշի հետ

2. ուղիղ, վերընթաց կամ վայրընթաց բարեկամական ճյուղերի միջև

3. բիոլոգիական կամ ոչ բիոլոգիական, քույր- եղբոր միջև

4. որդեգրող և որդեգրված անձանց միջև

5. այն անձանց միջև, որոնցից թեկուզ մեկը ստանում է աջակցություն և ովքեր ամուսնության մասին պայմանագիր չեն ստորագրել:

Ամուսնության դադարեցման պատճառ կարող է հանդիսանալ ՝

1. Ամուսիններից մեկի մահը

2. օրենքով հաստատված կարգով ամուսիններից մեկի մահը հաստատելու դեպքում

3. ամուսնալուծությունը