Ժան Բոդրիար-Ահաբեկչության ոգին

Ժան Բոդրիարը իր՝ Ահաբեկչության ոգին կոնֆլիկտաբանությամբ շատ կարևոր փաստեր մեզ հաղորդեց, պատմելով տեղի ունեցող համաշխարհային իրադարձությունների մասին, ինչպիսիք են՝ պատերազմները, ցեղասպանությունը, 1990-ականներից ձգվող լճացումը և մի շարք տարբեր իրադարձություններ, որոնք կերտում են մի ողջ իրական պատմություն։ Ժան Բոդրիարը այս ուղղությամբ կրթություն չի ստացել՝ նա եղել է գերմանագետ, սակայն իր կյանքում մեծ տեղ հատկացնելով՝ աշխարհում տեղի ունեցող համաշխարհային իրադարձությունները, մեզ տվեց մեկ այլ տեսանկյունից երևացող պատմության մասին տեղեկություն։ Ինձ ամենից շատ դուր է գալիս նրա մոտեցումը այս կոնֆլիկտաբանությանը, քանի որ եթե համեմատեք շատ գրողների՝ կամ իր հետ մրցակցողների աշխատանքների հետ, հաստատ համեմատություն էլ չի լինի, նա ժամանակի սիմվոլիկ հիմքերի շուրջ միջժանրային լուրջ մտածելակերպ ունի։ Այս աշխատությունը մի փոքր բարդ է սակայն իմ վերլուծելով տեսա ամեն օր տեղի ունեցող իրադարձությունների իմաստային պատմությունը, որոնք ինչպես հիմա՝ այնպես էլ հետո տրվելու են ապագայի խնդիրներով զբաղվող պատմաբաններին, որոնք էլ իրենց հերթին մեր այս իրավիճակների մասին նոր հայացքներ կնետեն մեզ և մեր ժամանակների վրա։ Նա նշում է, որ մենք բոլորս միևնույն խնդիրն ունենք՝ իրադարձությունների՝ սկզբնաղբյուրը, բուն իրադարձությունը, որն իր կենտրոնում ունի տեղի ունեցած բոլոր եղելությունները: Ամբողջ իշխատնությունն ու պատմությունը գլխի վայր շրջվում է, իսկ այդ պայմաններում նա նշում է, որ պետք է ժամանակ շահենք, քանի որ որքան իրադարձությունների ծավալը մեծանում է, մեզ անհրաշեշտ է դրանք լուծելու և կանխելու համար՝ առաջ ընկնել և ավելի արագ գործել։ Իսկ, երբ վրա են հասնում ավելի արագ լուծելու, ցանկալի է ավելի դանդաղ գործել։ Շատ կարևոր մի բան է նշում, ինչը ինձ էլ է դուր գալիս այն, որ հարցերին լուծում տալով պետք չէ դրանք հանրությունից՝ կամ ոչ միայն հանրությունից՝ բոլորից թաքցնել քողարկող ինչ-որ մի բանի տակ։ Ճիշտ է նշել այն, որ հենց ամեն ինչի հրահրման, դրդման՝ պատճառ է դառնում բոլոր մեկնաբանությունները, որնք առաջացնում են լարվածություն։ Ահաբեկչության ոգին ապրում է բոլորիս մեջ, քանզի մենք ունենք դրանք իրականացնելու մեր սեփական պատճառները, իսկ այդ անիծյալ՝ համաշխարհային գերտերության կործանումը, տեղի է ունենալու հենց ահաբեկչության շնորհիվ, իսկ դրանից հետո տեսնելու է իր կործանման եղանակներից մեկը՝ ինքնասպան լինել սեփական գեղեցկության մեջ: Պետք է նշել, որ հենց ի՞նքն էր չէ, որ աշխարհով մեկ առաջացրեց այս բռնությունը, որը հիմա հակադարձ է կատարում հենց իր դեմ։ Նման մեծ տերության կործանման մասին երազում են բոլորը, սակայն դա տեղի ունենալ չի կարող, պատմության էջերից  նրան ջնջել ցանկանում են բոլորը, բայց գիտակցում ենք չէ՞, որ դա չի լինելու։ Այս ամենը գալիս է նրանից, որ չարի ոգին նզովել է բոլորին։ Ամեն ինչը գերիշխող իշխանության նկատմամբ` շահագործողների ու ժառանգությունից  զրկվածների մոտ ատելությունից էլ հեռուն է տանում. նրանց մոտ, ովքեր արդեն կորցրել են դրանք: Չարամիտ ցանկությունները անգամ նրանց սրտերում են՝ ովքեր ցանկանում են կիսել իրենց օգուտները։ Մահվան՝ կործանման  կարիք չկա, իշխանության պոտենցիալ աճը արդեն հայտնում է դրա մասին։ Նշեցին. «Անգամ Աստված ինքն իրեն չի կարող հայտարարել պատերազմ»: Բայց ախր այո՛, կարող է: Արևելքը՝ Աստծո դիրքորոշումից ելնելով (ամբողջ աստվածային զորության ու բացարձակ բարոյական լեգիտիմության), դարձել է ինքնակործան և իրենից է սկիզբ առնում պատերազմը: Ես այս տողերի հետ համամիտ չեմ, քանի որ ոչ ոք չի կարող ասել թե Աստված ինչ կարող է անել՝ ինչ ո՛չ, ենթադրություններ անելը սխալ է։ Կործանումը պատկերող հազարավոր ֆիլմեր ցույց են տալիս ամբողջ աշխարհի կործանումը, իհարկե էֆֆեկտների միջոցով, սակայն՝ անցումն այդ գործողությանը շատ մոտ է և օրերից մի օր՝ այդ օրը մոտենալու է։ Մի ֆիլիպինցի հակեր կարողանում է իր նոութբուքից գցել “I love you” վիրուսը, որն աշխարհով մեկ պտտվելով՝ ավիրում է ամբողջ կայքը, և այս կետը օրինակ է հանդիսանում, որպեսզի հասկանանք թե նմանատիպ ծրագրված նպատակները ինչպես են աշխարհով մեկ տարածվում՝ երբ, համաշխարհային մակարդակով համակարգը կենտրոնացված է լինում աշխարհով մեկ, տվյալ համակարգը տվյալ կետում ավելի խոցելի է դառնում։ Իսկ ահաբեկիչներից կան 18 մահապարտներ, որոնք մահացու զենքեր են ստեղծել և դրանց շնորհիվ իրականացնում են համաշխարհային կործանում։ Ճիշտ է՝ նշում Ժան Բոդրիարը, քանի որ ի՞նչ կարող է անել համաշխարհային իշխանությունը՝ եթե հանդիպել է այդպիսի եզակի միտք ունեցող ահաբեկչական խմբի, միայն մնում է՝ փոխադրել տվյալ իրավիճակի համար պատասխանատու ահաբեկչին, բայց և այնպես, որ ամենախստագույնը լինի։ Ահաբեկչական խմբերը դադարեցնելով իրենց գործողությունները, դրա դիմաց պահանջում են՝ իրենց սրտի ուզածը։ Իսկ նոր կանոները վայրի են, որովհետև խաղն արդեն վայրի ձևով է սկսվել: Երբ ինչ-որ համակարգում ուժի ավելցուկն առաջ է քաշում մի անլուծելի մարտահրավեր, ահաբեկիչները պատասխանում են ծրագրված հակահարվածով, իսկ փոխանակումն անհնար է դառնում: Ահաբեկչությունը ակտ է, որը վերադարձնում է անբացառելի յուրօրինակություն, իսկ իշխանությունները մինչև հասկանում են տեղի ունեցածը՝ ուշ է լինում, իսկ ահաբեկիչները այդ ընթացքում մշակում են նորանոր պլաններ։ Ահաբեկչությունը, ինչպես վիրուս, ամենուր է։ Ահաբելչությունը համաշխարհային պատերազմ, ոչ թե երրորդը, այլ չորրորդը ու միակ իսկական համաշխարհայինը, որպես նպատակ ունի գլոբալիզացիան մի ծրագիր։ Նա համաշխարհային պատերազմների մասին է խոսում, ասելով՝ առաջինը վերջ դրեց Եվրոպայի գերիշխանությանն ու գաղութատիրական շրջանին: Երկրորդը վերջ դրեց նացիզմին: Երրորդը, որն արդեն իսկ տեղի ունեցավ` սառը պատերազմի և ահաբեկման ներքո, վերջ դրեց կոմունիզմին: Ամեն անգամ մեկից մյուսն անցնելով շատ հեռուն գնացինք՝ դեպի միաբևեռ աշխարհ: Նշում է, որ այս մեկը լինելու է՝ բջիջների կործանիչ պատերազմ, որը հետապնդում է համաշխարհային ամբողջ կարգին, ամբողջ գերիշխանությանը. եթե անգամ իսլամը տիրի աշխարհին, ապա ահաբեկչությունը ոտքի կկանգնի հենց իսլամի դեմ: Սակայն աշխարհն է, որ դիմադրում է համաշխարհայնացմանը։ Բարու զարգացումը, իր վերելքի ներուժը բոլոր բնագավառներում՝ գիտություն, տեխնիկա, դեմոկրատիա, մարդու իրավունքներ համապատասխանում է Չարի պարտությանը: Բարու և Չարի մասին այնպիսի հասկացողություններ լսեցի Ժան Բոդրիարից, որոնք երբեք չէի լսե։ Որևէ մեկը չի ձգտում հասկանալ, որ Բարին ու Չարը միևնույն ժամանակ, ըստ իրենց գործունեության ներուժի, զուգահեռ թափ են հավաքում: Բարին չի կարող պարտության մատնել Չարին, երբ հայտատարում են լինել Բարի, որովհետև յուրացնելով համաշխարհային իշխանության մոնոպոլիան, նա անգամ դրա միջոցով հանգեցնում է համեմատական ուժի կատաղի վերադարձին: Ահաբեկությունն ահաբեկության դեմ, սակայն՝ անհամաչափ ահաբեկություն: Այդ անհամաչափությունն է, որ ողջ համաշխարհային հզորությունը լիովին զինաթափ է անում:  Ահաբեկիչները դադարեցին ինքնասպան լինել իզուր տեղը. Նրանք գործի են դնում իրենց սեփական մահը՝ անսպասելի ու արդյունավետ ձևով։ «Ի՞նչ կարևոր են ամերիկայի ռմբակոծությունները: Մեր մարդիկ այնչափ մահանալու ցանկություն ունեն, որչափ և ամերիկացիները՝ ապրելու»:  Որտեղի՞ց 7000 ռմբակոծման արդյունքում մահացածների համարժեքությունը միանգամից «ոչ մի մահ» համակարգի նկատմամբ: Ուստի, այստեղ, ծաղրում են մահվանը վերաբերող ամեն բանին` վրա հասնող մահվանը, որն ավելի իրական է, խորհրդանշական ու անձնազոհ։ Ահաբեկչական հիպոթեզը համակարգ է ինքնասպան լինելու՝ որպես պատասխան մահվան, ինքնապաշտպանության ու բազմաթիվ այլ մարտահրավերների: Սակայն ո՛չ համակարգը, ո՛չ իշխանությունը չեն կարող հենց իրենք խուսափել սիմվոլիկ պարտավորությունից։ Ահա թե ինչու ամբողջ տեսանելի իշխանությունը ոչինչ չի կարող անել չնչին մահվան դեմ։ Ծնվեց մի նոր ահաբեկչություն, մի նոր գործողության ձև, որը խաղ է խաղում ու իրեն վերագրում խաղի կանոնները` ավելի լավ այն խախտելու համար: Ոչ միայն այդ մարդիկ հավասար զենքերով չեն մարտնչում, քանզի գործի են դնում իրենց սեփական մահը, որին հնարավոր պատասխան չկա (վախկոտների մեկն են)։ Ահաբեկչությունը ոչինչ կլիներ առանց զլմ-ների: Սակայն այս ամենը խաբուսիկ է: Զլմ-ներից խեր չկա. դրանք ստիպված են մասնակցել տվյալ իրադարձությանը։ Այսպիսին է ահաբեկչության ոգին:

 

Добавить комментарий